Objawienie Boże poucza nas, że grzechy pociągają za sobą kary, a gładzone są przez cierpienie, trudy życia czy też przez śmierć (por. Rdz 3,16-19; Rz 2,9).
Chrześcijanin popełniający grzechy otrzymuje w sakramencie pokuty odpuszczenie winy - kary wiecznej,
natomiast pozostaje jeszcze tzw. kara doczesna.

Kary wieczna   - to kara którą cierpi dusza na wieki w piekle
Kary doczesna - to kara którą cierpi dusza w czyśćcu za grzechy, za życia jeszcze nie odpokutowane zupełnie,
                            dopóki w pełności nie uczyni zadość sprawiedliwości Bożej i nie dostanie się do nieba.

Odpust jest wyjątkowo wielkim darem miłosierdzia Bożego.

Darowanie kary doczesnej określa się terminem "odpust", którego uzyskanie zakłada szczerą wewnętrzną przemianę oraz wypełnienie przepisanych uczynków.
Odpust jest cząstkowy lub zupełny, w zależności od tego, czy uwalnia od kary doczesnej w części lub całości.

Odpust zupełny     - całkowite uwolnienie duszy lub osoby żyjącej od kary doczesnej (w czyśćcu).
                                Kto uzyska odpust zupełny dla siebie - uniknie kar czyśćcowych.
                                Kto ofiaruje odpust zupełny za zmarłych - ratuje dusze z czyśćca
Odpust cząstkowy - częściowe uwolnienie duszy lub osoby żyjącej od kary doczesnej (w czyśćcu).

Wierny może uzyskiwać odpust cząstkowy lub zupełny tylko za siebie lub ofiarować go za zmarłego, ale za nikogo z żyjących.

- odpust zupełny można uzyskać tylko jeden raz w ciągu dnia, (poza pozostającymi w obliczu śmierci, w tym wypadku wierny może uzyskać odpust zupełny, chociażby tego dnia uzyskał już wcześniej inny odpust zupełny),
- odpusty cząstkowe można uzyskiwać w ciągu jednego dnia wielokrotnie.

KTO MOŻE UZYSKAĆ ODPUST ZUPEŁNY LUB CZĄSTKOWY ?
Aby ktoś był zdolny uzyskać odpust musi być:

1) ochrzczony,
2) wolny od ekskomuniki,
3) w stanie łaski uświęcającej przynajmniej pod koniec wypełniania przepisanego dzieła,
4) poddany udzielającemu odpust, np. biskupowi lub papieżowi

Kto zaś jest zdolny do uzyskania odpustu, wtedy go rzeczywiście uzyskuje, gdy ma przynajmniej ogólną intencję zyskiwania odpustu i wypełnia w określonym czasie nakazane czynności w sposób należyty, przewidziany w nadaniu odpustu.

JAKIE WARUNKI NALEŻY SPEŁNIĆ, ABY UZYSKAĆ ODPUST ZUPEŁNY LUB CZĄSTKOWY ?
Warunki oczywiste, fundamentalne:

- aby były wypełniane dobre uczynki
- aby wierny miłował Boga
- miał nienawiść do grzechu
- najważniejsze, Wymaga się ponadto wykluczenia wszelkiego przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego

Warunki konieczne:

I. Godne przyjęcie Ciała Pańskiego - tzn. po dobrze odprawionej Spowiedzi świętej. Po jednej Spowiedzi świętej można przyjmować wielokrotnie Ciało Pańskie, np. codziennie przez cały miesiąc.

II. Wolność od przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet lekkiego - tzn. trzeba wykluczyć na przyszłość dobrowolne i świadome powtarzanie grzechów ciężkich i lekkich, tzn. nie wolno u siebie tolerować złych przyzwyczajeń lub dobrowolnie trwać w jakimkolwiek nałogu. Brak takiej wolności - wyklucza możliwość uzyskania odpustu zupełnego.

III. Wypełnienie określonej czynności - tych czynności wyznaczył Kościół wiele i są one związane z różnymi okazjami.

     Niektóre z tych czynności można wypełnić codziennie według własnego wyboru, a mianowicie:

     1. czytanie przez pół godziny dowolnego fragmentu Pisma Świętego

     2. odmówienie jednej części Różańca świętego wspólnie z kimś w dowolnym miejscu lub samemu, ale wówczas tylko w kościele
         lub w kaplicy
          - Wystarczy odmówić tylko jedną część Różańca świętego (tzn. 5 dziesiątków). Jednakże te pięć dziesiątków należy odmówić
             w sposób ciągły
          - Z modlitwą ustną należy połączyć pobożne rozważanie tajemnic
          - W odmawianiu publicznym (w czasie nabożeństwa) tajemnice winny być zapowiadane zgodnie z zatwierdzoną miejscową praktyką.
             W prywatnym zaś odmawianiu (tylko w kościele lub w kaplicy publicznej) wystarczy, że wiemy łączy z modlitwą ustną
             rozważanie tajemnic.
             Odpust może stać się zupełny, gdy odmawia się Różaniec w kościele, w kaplicy publicznej, w rodzinie, we wspólnocie zakonnej,
             w pobożnym stowarzyszeniu

     3. adoracja Najświętszego Sakramentu przez pół godziny w kościele lub w kaplicy, nawet gdy Pan Jezus nie jest wystawiony w monstrancji

     4. odprawienie Drogi Krzyżowej w kościele, w kaplicy lub na kalwarii
          - Pobożne ćwiczenie należy odprawić przed stacjami Drogi Krzyżowej zatwierdzonej przez Władzę Kościelną
          - Dla odprawienia Drogi Krzyżowej wymaga się tylko pobożnego rozważania męki i śmierci Chrystusa.
             Nie jest zatem rzeczą konieczną rozmyślanie o poszczególnych tajemnicach każdej stacji
          - Wymaga się jednak przechodzenia od jednej stacji do drugiej. Jeżeli jednak tę praktykę odprawia się publicznie i wszyscy
             biorący udział nie mogą bez zamieszania przechodzić od stacji do stacji, wystarczy, jeżeli przechodzi prowadzący Drogę Krzyżową,
             podczas gdy inni pozostają na swoim miejscu
          - Przeszkodzeni (np. chorzy) mogą uzyskać taki sam odpust, jeżeli przynajmniej przez pół godziny będą pobożnie czytać i rozważać
             o męce i śmierci Pana naszego Jezusa Chrystusa

     Inne czynności których wypełnienie jest warunkiem uzyskania odpustu:

     1. Adoracja Najświętszego Sakramentu przez pół godziny

     2. Nawiedzenie jednej z czterech patriarchalnych bazylik rzymskich i odmówienie tam “Ojcze nasz” i “Wierzę”:
          a) w święto tytułu;
          b) w jakiekolwiek święto nakazane;
          c) jeden raz w roku (11).

     3. Pobożne przyjęcie błogosławieństwa papieskiego “Urbi et orbi”, choćby tylko przez radio

     4. Pobożne nawiedzenie cmentarza od dnia 1 do 8 listopada i modlitwa na cmentarzu za zmarłych, choćby tylko w myśli
          - w Uroczystość Wszystkich Świętych i przez cały dzień następny można dostąpić odpustu zupełnego
             za nawiedzenie kościoła. Można go uzyskać tylko jeden raz w ciągu każdego dnia.
          - w dniach 1-8 listopada można również dostąpić odpustu zupełnego za nawiedzenie cmentarza.

          Odpusty uzyskane w tym okresie można ofiarować tylko za dusze w czyśćcu cierpiące.

     5. Pobożna adoracja i ucałowanie krzyża w Wielki Piątek w czasie uroczystego obrzędu liturgicznego

     6. Pobożne odmówienie w każdy piątek Wielkiego Postu po Komunii świętej modlitwy przed obrazem Jezusa Chrystusa ukrzyżowanego:
          “Oto ja, o dobry i najsłodszy Jezu...”

     7. Pobożny udział w obrzędzie Eucharystycznym, jaki zwykle ma miejsce pod koniec Kongresu Eucharystycznego

     8. Udział w ćwiczeniach duchowych przez trzy pełne dni

     9. Publiczne odmówienie aktu wynagrodzenia Najświętszemu Sercu Jezusowemu w Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa

     10. Publiczne odmówienie aktu poświęcenia rodzaju ludzkiego Chrystusowi Królowi w Uroczystość Chrystusa Króla

     11. W godzinie śmierci, gdy wiemy jest odpowiednio dysponowany

     12. Pobożne ucałowanie przedmiotów kultu (krzyżyki, szkaplerze, medaliki itp.) w Uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła,
          jeśli te przedmioty są poświęcone przez papieża lub biskupa. Trzeba także odmówić wyznanie wiary

     13. Pobożny udział w kilku naukach misyjnych i uroczystym ich zakończeniu

    . 14. Przyjęcie po raz pierwszy Ciała Pańskiego lub uczestniczenie w takiej pobożnej ceremonii

     15. Odprawienie pierwszej Mszy świętej w połączeniu z pewną uroczystością lub pobożny udział w tej Mszy świętej

     16. Odmówienie jednej części Różańca świętego wspólnie z kimś w dowolnym miejscu, lub samemu, ale wówczas tylko w kościele
          lub w kaplicy

     17. Jubileusz kapłaństwa (25, 50, 60-lecia) z postanowieniem wobec Boga wiernego wypełniania obowiązków swojego powołania,
          a także udział w tej Mszy świętej, połączonej z pewną ceremonią

     18. Pobożne czytanie Pisma Świętego przez pół godziny

     19. Nawiedzenie kościoła stacyjnego w Rzymie i pobożny udział w nabożeństwie stacyjnym

     20. Nawiedzenie kościoła (jednorazowo), w którym odbywa się synod diecezjalny i odmówienie tam “Ojcze nasz” i “Wierzę”

     21. Odmówienie w sposób uroczysty “Przed tak wielkim Sakramentem...” w Wielki Czwartek w czasie Wieczerzy Pańskiej lub w Boże Ciało

     22. Publiczne odmówienie “Te Deum” w ostatnim dniu roku

     23. Publiczne odmówienie “Hymnu do Ducha Świętego” w Nowy Rok lub w Uroczystość Zesłania Ducha Świętego

     24. Odprawienie Drogi Krzyżowej przed stacjami zatwierdzonymi przez Kościół

     25. Nawiedzenie kościoła parafialnego w święto tytułu (Patrona) i pobożne odmówienie w nim “Ojcze nasz” i “Wierzę”

     26. Pobożne nawiedzenie kościoła parafialnego w dniu 2 sierpnia (tzw. odpust Porcjunkuli) i odmówienie w nim “Ojcze nasz” i “Wierzę”

     27. Pobożne nawiedzenie kościoła lub ołtarza w samym dniu konsekracji i odmówienie w nim “Ojcze nasz” i “Wierzę”

     28. Nawiedzenie kościoła w Dniu Zaduszny m lub w najbliższą niedzielę, lub w Uroczystość Wszystkich Świętych i odmówienie
          w nim “Ojcze nasz” i “Wierzę”

     29. Pobożne nawiedzenie kościoła lub kaplicy zakonnej w Uroczystość Świętego Założyciela i odmówienie w nim “Ojcze nasz” i “Wierzę”

     30. Udział w świętej czynności, w której przewodniczy wizytator (np. biskup) z okazji wizytacji pasterskiej

     31. Odmówienie przyrzeczeń Chrztu świętego w Wielką Sobotę w czasie nabożeństwa lub w rocznicę własnego Chrztu świętego

    

     Dwie szczególne czynności które można wypełnić:

     1. Za pobożne uczestniczenie w nabożeństwie zwanym “Gorzkie Żale” jeden raz w tygodniu w okresie Wielkiego Postu,
          tylko na terenie Polski.

     2. Za nawiedzenie Bazyliki Mniejszej w całym świecie i odmówienie w niej “Ojcze nasz” i “Wierzę”:
          a) w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła;
          b) w święto tytułu (Patrona) kościoła;
          c) w święto Porcjunkuli (2 sierpnia);
          d) jeden raz w ciągu roku według własnego uznania.

IV. Modlitwa w intencjach Ojca Świętego - np. “Ojcze nasz” i “Zdrowaś Maryjo” lub jakakolwiek inna modlitwa.


DODATKOWE UWAGI !
>>> Najbardziej znaczącym dla żyjącego katolika jest odpust zupełny określony na godzinę śmierci.
Jeżeli nie ma kapłana, Kościół udziela konającemu - o ile jest odpowiednio dysponowany - odpustu zupełnego, który uzyskuje w momencie śmierci, byleby za życia miał zwyczaj odmawiania jakichkolwiek modlitw. Do uzyskania tego odpustu chwalebną jest rzeczą posługiwać się krucyfiksem lub krzyżem. Taką odpowiednią dyspozycją w godzinie śmierci jest stan łaski uświęcającej i wolność od przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet lekkiego.

>>> Odpust związany z jakimś świętem uważa się za przeniesiony na ten dzień, na który przenosi się samo święto lub prawnie przynajmniej jego zewnętrzną uroczystość

>>> Jeżeli do uzyskania odpustu związanego z jakimś dniem jest wymagane nawiedzenie kościoła lub kaplicy, to może ono mieć miejsce od południa dnia poprzedzającego aż do północy kończącej dzień oznaczony

>>> Dzieło przepisane dla uzyskania odpustu zupełnego, a związane z kościołem lub kaplicą, obejmuje ich pobożne nawiedzenie, w czasie którego należy odmówić Modlitwę Pańską i symbol wiary, tzn. “Ojcze nasz” i “Wierzę”

>>> Po jednej Spowiedzi Sakramentalnej można uzyskać wiele (plures) odpustów zupełnych. Natomiast po jednym przyjęciu Ciała Pańskiego i po jednej modlitwie w intencjach Ojca Świętego zyskuje się tylko jeden odpust zupełny

>>> Warunek dotyczący modlitwy w intencjach Ojca Świętego wypełnia się całkowicie, przez odmówienie "Ojcze nasz" i "Zdrowaś". Pozostawia się jednak wiernym możność odmówienia jakiejkolwiek innej modlitwy, zgodnie z ich pobożnością.

Tak więc nauka Kościoła przekonuje nas, że odpust zupełny jest wyjątkowo wielkim darem miłosierdzia Bożego, ale w szczególny sposób uzależnionym od współpracy człowieka z łaską Bożą. Natomiast odpusty cząstkowe można uzyskać zasadniczo za każdą pobożną czynność wykonaną: na zewnątrz np. znak krzyża świętego, używanie wody święconej, odwiedzenie kościoła... lub w myślach np. rozmyślanie, rachunek sumienia, akt żalu doskonałego... lub w mowie, np. pobożne wymawianie aktów strzelistych.

Oto przykładowo niektóre akty strzeliste uczynione w mowie lub w myśli, ale od serca:

1. Niech będzie Bóg uwielbiony
2. Bogu niech będą dzięki
3. Bądź uwielbiona Trójco Przejnajświętsza
4. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus
5. Boże, bądź miłościw mnie grzesznemu
6. Boże, wspomóż mnie... wzmocnij mnie... zbaw mnie
7. Boże, ofiaruję Ci moją wolę, ciało i duszę moją
8. Jezu cichy i serca pokornego uczyń serca nasze według Serca Twego
9. Serce Jezusa, w Tobie pokładam nadzieję
10. Najświętsze Serce Jezusa, zmiłuj się nad nami
11. Pan mój i Bóg mój... Bóg mój i wszystko moje
12. Panie, pomnóż naszą wiarę, nadzieję i miłość
13. Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu
14. Jezu, Maryjo, Józefie św. bądźcie przy mnie w godzinie śmierci (przy konaniu)
15. Jezu, ufam Tobie
16. Boże, w ręce Twoje oddaję ducha mojego
17. Dobry Jezu a nasz Panie, daj im wieczne spoczywanie
18. Matko najświętsza - Tyś moją nadzieją
19. Królowo bez zmazy pierworodnej poczęta, módl się za nami, którzy się do Ciebie uciekamy
20. O Jezu, z miłości ku Tobie żałuję za wszystkie moje grzechy całego życia (akt żalu doskonałego)

A więc: każde pobożne westchnienie, pochodzące od serca, jest aktem strzelistym, za który można uzyskać odpust cząstkowy.

---